Нұрсұлтан Назарбаев – Қазақстанның Ұлы Көшбасшысы. Қазақстанның тұңғыш президентінің өмірбаяны

Нұрсұлтан Назарбаев Қазақ саясатындағы көрнекті тұлға ол 1990 жылы Қазақстан президенттігіне кірісіп, 2019 жылы қызметінен кеткенге дейін қатарынан бес мерзім қызмет етті. Оның басшылығы Қазақстанды Орталық Азиядағы өмірлік маңызды экономикалық держава ретінде және бұрынғы кеңестік мемлекеттерді біріктіретін Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының маңызды мүшесі ретінде көрсетуде маңызды рөл атқарды.

Өмірбаяны

Назарбаев 6 жылы 1940 шілдеде Алматы қаласының маңында, сол кездегі Кеңес Одағының құрамында болған Қазақстанда, қазақ диқандарының отбасында дүниеге келген. Ол Украина мен Қазақстандағы техникалық училищелерде білім алған. 1960-70 жылдар бойы Қазақстандағы Қарағанды ​​металлургиялық комбинатында болат балқытушы және инженер болып жұмыс істеді.

Оның саяси қызметі 1962 жылы Кеңес Одағы Коммунистік партиясы (КОКП) қатарына өтуден басталды, бұл оның партия баспалдағымен көтерілуінің бастауы болды. 1979 жылы ол Қазақстан Коммунистік партиясының жоғары саяси органы – Қазақстан Саяси Бюросының толық мүшесі ретіндегі орнын қамтамасыз етті. Кейін 1984-1989 жылдары Қазақстан Министрлер Кеңесінің төрағасы, Қазақстан Министрлер Кеңесінің бірінші хатшысы қызметтерін атқарды.

1989-1991 жылдары Коммунистік партия, 1990-1991 жылдары КОКП Саяси Бюросының толық мүшесі. 1990 жылы Қазақстан Жоғарғы Кеңесі оны республика президенті етіп сайлады.

Михаил Горбачевқа деген көзқарас

1991 жылы Назарбаев Кеңес Одағының басшысы Михаил Горбачевқа қарсы сәтсіз төңкеріс әрекетіне қарсы шығып, сол жылдың тамыз айында КОКП Саяси бюросының мүшелігінен кетті. Желтоқсанда Қазақстан Кеңес Одағынан тәуелсіздігін жариялағаннан кейін ол президент болып қалды. Назарбаевтың қызметі Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының құрылуымен және кеңестік басқарудың нашарлығынан туындаған көптеген проблемаларды шешкен экономикалық реформалар мен сауда саясатын ілгерілетумен ерекшеленді.

Қазақстан президенті болу

Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстандағы басшылығы Орталық Азиядағы әріптестеріне қарағанда бастапқыда ұстамды болып көрінді. Алайда уақыт өте оның режимі авторитарлық сипатқа ие болды, билікті демократиялық жолдар немесе заң үстемдігі арқылы тарату емес, ең алдымен өз қолына шоғырландырады. 1995 жылғы шешуші референдум оның президенттік өкілеттігін 2000 жылға дейін ұзартты. Содан кейін Назарбаев 1999 жылы қайта сайлауда жеңіске жетіп, мерзімінен бұрын және 2005 жылы қайтадан сайлауды бастады. 2007 жылғы конституциялық түзету оны екі мерзімге президенттік мерзімге шектеуден арнайы босатқан.

• 2011 жылдың сәуіріне қарай тек қана қарсылыққа тап болған Назарбаев тағы бір мерзімге жеңіске жетті. Келесі сайлауда ол 95 жылы болған 2015 пайыздан астам дауысқа ие болды.

• 2017 жылы ол парламент пен министрлер кабинетін күшейту үшін конституциялық реформалар енгізіп, биліктің кедергісіз ауысуына жол ашты.

Президенттіктен бас тарту

Ол 19 жылдың 2019 наурызында президенттік қызметінен кетті, бірақ қауіпсіздік кеңесінің басшысы сияқты жоғары лауазымдарды сақтап, ұлт көшбасшысы мәртебесін сақтап, елеулі ықпалын сақтап қалды.

2021 жылдың соңында ол партия басшылығын өзі таңдаған мұрагері Қасым-Жомарт Тоқаевқа тапсырды. 2022 жылдың басында наразылық білдірушілердің саясаттан толығымен кетуін талап еткен тұсында Назарбаев Қауіпсіздік кеңесінің басшысы қызметінен босатылды.